Psychologie : historische en filosofische herkomst
- Type:
- boek
- Titel:
- Psychologie : historische en filosofische herkomst
- Jaar:
- 2008
- Taal:
- Nederlands
- Uitgever:
- [Amsterdam] : Boom Academic, 2008
- Paginering:
- 447 p. : illustraties.
- Nota:
- Geschiedenis van de psychologie als wetenschap vanaf de zeventiende eeuw tot heden.
- Plaatsnummer:
- SJS.BOEK.412 (SJS)
- ISBN:
- 9789047300458
- Onderwerp:
- Psychologie ; geschiedenis
- Samenvatting:
- Al te vaak bestaat een universitair leerboek dat wil inleiden tot de psychologie uit een heldere en gestructureerde kennismaking met de voornaamste stromingen, vaak beginnend met de eerste aanzetten tot de experimentele psychologie in de 19e eeuw. Sacha Bem doceerde jarenlang geschiedenis van de psychologie, wetenschapsfilosofie en cognitieve psychologie aan de Universiteit Leiden. In deze volledig herziene heruitgave van Het bewustzijn te lijf (1985) presenteert hij de ontwikkeling van de psychologie binnen een maatschappelijk-historische en wijsgerige context. Het resultaat is een opvallend goed werkstuk. Bem begint zijn overzicht met het ontstaan van het mechanistische wereldbeeld bij het begin van de moderne tijd. De mechanisering in de wetenschappen betekende een breuk met het aristotelische paradigma. Binnen deze context ontwikkelden zich de filosofieën van Descartes en Hobbes, waarin het lichaam en de samenleving als een machinerie werden beschouwd. Het Engelse empirisme leidde tot het ontstaan van de associatiepsychologie. De 18e eeuw werd beheerst door de spanning tussen de rationele verlichting en de emotionele romantiek. Spinoza, Leibniz en Kant profileerden het wijsgerige denken en schonken enerzijds aandacht aan activiteit en emoties, en anderzijds aan de onmogelijkheid van de psychologie als wetenschap. In deze periode werd de associatiepsychologie verder uitgewerkt vanuit de nuttigheidsbeginselen van het Engelse utilitarisme. In de 19e eeuw ontstond de wetenschappelijke psychologie. Het was de periode van het maatschappelijke liberalisme en socialisme. Filosofisch was er de opkomst van het positivisme. Vanuit deze achtergrond wordt de evolutie van de psychologie beschreven, gaande van de frenologie of de 'knobbeltheorie' van de hersenen, tot en met de gestaltpsychologie., Op het einde van de 19e eeuw begint Amerika mee te spelen op het veld van de psychologie. De eigen Amerikaanse mentaliteit vormt de context waarin de discussies over het sociaaldarwinisme ontstaan, en er een interesse groeit voor de bruikbaarheidswaarde van de psychologie. Allerlei testen nemen een steeds belangrijker plaats in. Deeldisciplines als intelligentiemetingen, industriële, opvoedings- en ontwikkelingspsychologie worden belangrijk. In de 20e eeuw zijn er de opkomst van het behaviorisme en neobehaviorisme, de psychoanalyse en de cognitieve psychologie. Het boek is zeer helder geschreven, en valt vooral op door de band die de auteur legt tussen de maatschappelijke evoluties, de ontwikkelingen in de wijsbegeerte en de psychologie. Als studieboek heeft het ook een grote didactische waarde, en ook voor studie buiten de schoolse context kan het goed dienen: een heldere structuur en een klare taal, kaders met boeiende uitweidingen, illustraties, verwijzingen in de tekst naar andere gedeeltes, een uitvoerige en beredeneerde bibliografie, een personen- en een zakenregister. Uiteraard kan er gewezen worden op enkele tekorten. Zo wordt nergens melding gemaakt van Lacan, het standaardwerk De mechanisering van het wereldbeeld van Eduard J. Dijksterhuis (1950) en de schedelleer van Hegel uit zijn Phänomenologie des Geistes, die nochtans belangrijk is voor de frenologie. Deze opmerkingen doen echter niets af van dit zeer goede boek, dat wel een leesinspanning vraagt en zich richt tot universitaire studenten psychologie of academisch geschoolde niet-psychologen. [Luc Anckaert]
- Permalink:
- http://bibtest.howest.be/catalog/hws01:002327817
